Tiroid bezi endokrin sistemin önemli parçalarından biri olup belirli hormonların üretiminde rol alır. Paratiroid bezleri ise tiroid bezinin etrafında bulunan dört küçük beze verilen genel addır. Enerji metabolizmasında görev alan bu bezlerde, çeşitli hastalıkların beraberinde doku değişimleri veya fonksiyonel değişimler görülebilir.
Bu duruma müdahale edilmesi için ise cerrahi müdahalelere başvurulabilir. Her cerrahi müdahalede olduğu gibi tiroid ameliyatı riskleri de bulunur. Özellikle tiroid ameliyatı sonrası ses kısıklığı yaygın görülen bir komplikasyondur.
Günümüzde gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde bu komplikasyonu gidermek üzere intraoperatif nöromonitörleme teknolojisi geliştirilmiştir. Bu teknoloji sayesinde tiroid ve paratiroid ameliyatı sırasında ses tellerinde görülebilecek olan hasarların önüne geçilebilir.
Tiroid Ameliyatı Nedir?
Tiroid ameliyatı tiroidektomi olarak da bilinen, tiroid bezinin tamamının veya bir kısmının cerrahi müdahalelerle vücuttan uzaklaştırılmasına dayanan bir tedavi yöntemidir. Lokal anestezi etkisi altında gerçekleştirilen ameliyat sırasında çeşitli yöntemlere başvurulabilir.
Geleneksel tiroidektomi yapılan vakalarda boynun orta kısmından bir kesi açılarak doku çıkarılır. Transoral tiroidektomide kesi ağız içinden yapılırken, endoskopik tiroidektomide ise endeskopik cihazların tiroid bezine ulaşabilmesine olanak tanıyacak küçük kesiler açılır. Günümüzde en yaygın kullanılan yöntem endeskopik tiroidektomidir.
Hangi Durumlarda Tiroid Ameliyatı Gerekir?
Tiroid ameliyatı, çeşitli tiroid hastalıklarının tedavisinde uygulanabilir. İlk olarak tiroid kanseri görülen kişilerde başvurulan bir yöntemdir. Bu sayede tümör yapısı ve kanserli doku vücuttan uzaklaştırılabilir. Kanser tedavisi haricinde tiroid bezinin kanserli olmadan büyümesi ile karakterize olmuş guatr hastalığının tedavisinde de kullanılabilir.
Tiroid bezinin büyümesi nefes almayı ve yutmayı zorlaştırabildiğinden cerrahi müdahaleyle bu şikayetler giderilebilir. Bahsedilenlere ek olarak şüpheli bir nodülle karşılaşılması veya tiroid bezinin aşırı aktif şekilde çalışması (hipertiroidizm) halinde de ameliyat gerekebilir.
Paratiroid Ameliyatı Nedir?
Paratiroid ameliyatı genellikle paratiroid bezlerinde gelişen tümörü uzaklaştırmak için başvurulan bir cerrahi işlemdir. Ek olarak, bu pirinç tanesi büyüklüğündeki 4 küçük yapının, primer hiperparatiroidizm veya sekonder hiperparatiroidizm vakalarında da vücuttan uzaklaştırılması gerekebilir.
Bu iki hastalık dahilinde vücutta gereğinden fazla tiroid hormonu üretildiğinden çeşitli sağlık sorunları meydana gelebilir. Cerrahi müdahaleyle paratiroid bezi nedeniyle gelişebilecek olan komplikasyonların önlenmesi hedeflenir.
Tiroid Ameliyatının Yan Etkileri Nelerdir?
Tiroid ve paratiroid ameliyatı her cerrahi müdahalede olduğu gibi çeşitli risklere sahiptir. Bu riskler aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
- Boyun derisinin altında şişlik,
- Enfeksiyon,
- Kalsiyum seviyelerinde düşüş veya yükseliş
- Ses tellerinde gelişen hasar sonucu ses kaybı veya seste kısıklık.
Tiroid Ameliyatlarında İntraoperatif Nöromonitörizasyon Neden Kullanılır?
Tiroid ameliyatı riskleri arasında ses tellerinde kalıcı hasar gelişimi yer alır. Gelişen nöromonitör teknolojisiyle bu hasarın önüne geçilebilir.
Tiroid ve paratiroid cerrahisi sırasında tiroid bezlerinin yakınlarında konumlanan ve ses oluşumda görev alan rekürren laringeal sinir ve superior laringeal sinirler bulunur. Kullanılan intraoperatif nöromonitörleme sayesinde sinirlerin konumu belirlenebilir. Tekniğin doğru kullanılmasıyla ise ses kaybı komplikasyonun önüne geçilebilir.
Intraoperatif Nöromonitörizasyon Hangi Riskleri Azaltır?
İntraoperatif nöromonitörleme, tiroid ve paratiroid ameliyata sırasında laringeal sinirlerin tanımlanmasını kolaylaştırır. Buna ek olarak sinirlerin hem anatomik hem de işlevsel bütünlüğünün değerlendirilmesini sağlar. Böylece ameliyat nedeniyle gelişebilen ses telleri üzerindeki sinir hasarını önleyebilir ve hastanın ses tonunun korunmasına yardımcı olur.
Tiroid Ameliyatlarında İntraoperatif Nöromonitör Nasıl Kullanılır?
Tiroid ameliyatlarında intraoperatif nöromonitör kullanımı içi hekimin bu alanda eğitim alması gerekir. Cihazın kullanımının öğrenilmesi ardından ise günümüzde genellikle yerleşik yüzey elektrotları ile zenginleştirilmiş endotrakeal tüp kullanımıyla nöromononitör ameliyata dahil edilir.
Ameliyatın gerçekleştiği sırada öncelikle hasta entübe edilir ve tüp ses telleri arasına yerleştirilir. Ameliyatın başlaması sırasında ses telleri 0,2- 0,5 mA’lık bir akımla uyarılır ve akım sayesinde ses kasları kasılır. Yüzey elektrotları bu kasılmayı fark ederek elektromiyografi bir dalga oluşturur ve monitöre iletir. Hekim bu dalgaları takip ederek sinirlerde hasar oluşturmadan ameliyatı gerçekleştirebilir.
Sık Sorulan Sorular
Tiroid ameliyatı sonrasındaki komplikasyonlar nedir?
Tiroid ameliyatı sonrası yaşanabilecek komplikasyonlar arasında; enfeksiyon gelişimi, kanama, paratiroid hormonu seviyelerinde düşüş ve ses tellerinde sinir hasarı gelişmesi yer alabilir.
Tiroid ve paratiroid ameliyatında sinir monitörizasyonu kullanılır mı?
Tiroid ve paratiroid ameliyatında sinir monitörizasyonu son dönemlerde yaygın kullanılan bir yöntemdir. Bu uygulama ile ses sinirlerinde gelişebilecek hasar önlenebilir.
Tiroid ameliyatı sırasında oluşan ses zararları tedavi edilebilir mi?
Ameliyat sırasında oluşan ses zararları bazı vakalarda iyileşme sürecinin tamamlanması sırasında kendiliğinden iyileşebilir. Ancak işlem sırasında ses tellerinde sinir hasarı gelişmesi halinde oluşan kısıtlılık kalıcı olabilir.
İntraoperatif nöromonitörleme ameliyatlara kolayca dahil edilebilen bir teknolojidir. Ses tellerinde gelişebilecek olan hasarı önleyerek ameliyat başarısını arttırabilir.
Referanslar
https://my.clevelandclinic.org/health/body/23188-thyroid
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/thyroidectomy/about/pac-20385195
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/parathyroidectomy/about/pac-20536704
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2173573518300516
https://www.mdpi.com/2227-9059/12/3/675#:~:text=7.,after%20the%20completed%20surgical%20procedure.